Artikel Column wethouder Erik Heinrich week 9
Het belang van een goed monumentenbeleid
In mijn vorige column schreef ik dat de gemeente Landsmeer in zo'n prachtig, typisch Hollands landschap ligt: lintdorpen in het veenweidegebied. En dat dit ruimtelijke plaatje een echte kernkwaliteit van de gemeente is. Iets om te koesteren.
Dat lijkt een waarheid als een koe, maar toch wordt die ruimtelijke kwaliteit niet voldoende gekoesterd. Want de gemeente heeft naar mijn oordeel te weinig oog voor het belang van een goed monumentenbeleid. Dat is er namelijk niet. Monumentale gebouwen worden nu uitsluitend op basis van vrijwillige aanmelding onderzocht op hun eventuele monumentwaardige status en indien uit het onderzoek blijkt dat dit het geval is, kan het desgewenst tot gemeentelijk monument worden verklaard. Met dit beleid doet de gemeente zichzelf tekort.
Toen ik in maart 2020 aantrad als wethouder stonden in mijn eerste commissievergadering de beleidsuitgangspunten monumentenbeleid op de agenda. Deze waren het resultaat van in 2019 gehouden besprekingen met de gemeenteraad. Het voorstel omvatte een subsidiërend monumentenbeleid met een actief aanwijzingsbeleid. De budgetten waren al in de begroting verwerkt, maar toch sneuvelde dit voorstel tegen alle verwachtingen in. De gemeenteraad vond dat de aanwijzing een te verplichtend karakter zou hebben en er waren bedenkingen of de eigenaar van een monument nog wel voldoende vrijheid zou hebben om zijn pand naar eigen inzicht te verbouwen. De raad was bang voor bemoeizucht van de gemeente.
Sindsdien ligt het monumentenbeleid op z'n gat. Dat is jammer en onnodig, want in Nederland moet bij een aanwijzing tot monument de eigenaar gehoord worden en zijn eventuele bezwaar tegen de aanwijzing meegewogen worden bij de besluitvorming. De gemeente dient daar dan een zeer groot belang aan toe te kennen. Dat is vaste jurisprudentie in Nederland. Er kan dus niet zomaar een gebouw tot monument worden verklaard.
Hoe mooi zou het niet zijn als in de gemeente aan de door de raad vastgestelde kernkwaliteiten mede invulling kan worden gegeven door een stevig monumentenbeleid met oog voor de zwaarwegende belangen van de eigenaren. Iets om te koesteren.